پیر پالان دوز کیست؟

پیر پالان دوز کیست؟

شیخ کارندهی یا همان کاردهی، معروف به پیر پالان دوز در نیمه دوم قرن دهم هجری قمری در روستای کارده از توابع مشهد چشم به جهان گشود. او گرچه یکی از عارفای مشهور سلسله ذهبیه بود، اما برای امرار معاش به حرفه پالان دوزی مشغول بود. یکی از آثار به جا مانده از این عارف، قرآن هفت سوره ای می باشد که به خط ثلث به رشته تحریر درآمده است.

وی یکی از عرفای هم دوره با شیخ بهایی بود و علاوه بر عرفان، در کیمیاگری و خطاطی نیز دستی بر آتش داشت. تخصص اصلی او در هنر خطاطی، نوشتن متون به شیوه ثلث بود. به طوری که از جمله آثار ماندگار وی می توان به قرآن هفت سوره ای که با همین خط نوشته شده است، اشاره کرد.

شیخ محمد مقتدی برای طی کردن مسیر سلوک، سال های زیادی از عمر خویش را به تحصیل در حضور عرفای بزرگ سپری کرد. یکی از برجسته ترین اساتید او می توان به شیخ کمال الدین حسین تبادکانی (تاج الدین خوارزمی) اشاره کرد. شیخ محمد پس از کسب علم و فیض نزد این عارف بزرگ و سپری کردن مدارج کمال، با دختر شیخ ازدواج کرد.

او از عرفا و پیران سلسله ذهبیه بوده است و در همان دوره با شیخ بهایی زندگی میکرده است و لقب «پالاندوز» ازاین‌رو به وی داده شده که برای گذران زندگی خود با وجود مقام والا، به کار پالاندوزی اشتغال داشته است.

کرامات پیر پالان دوز

کرامات شیخ محمد عارف از این قرار است که پیر پالان دوز علاوه بر کفش دوزی، هنرهای بسیاری را می‌دانست: در کیمیاگری دستی داشت، خطاط خیلی خوبی بود و استاد تمام خط ثلث بود. کتابی مشتمل بر به هفت سوره از قرآن باقی مانده است که کتابت آن را منسوب به شیخ محمد می‌دانند.

زمانی که رهبران دروغین و مدعی زیاد شدند، شیخ درس و ارشاد را کنار گذاشت و در دکانش مشغول کفاشی

شد. تا اینکه چند باری امام زمان(عج) را به خواب دید که به او دستور ارشاد می‌داد. او هر بار سرباز می‌زد. تا اینکه در خواب دید امام از او آزرده شده، گلیم از زیر پای او می‌کشد، سپس به چهار میخ می‌کشدش و زندانی‌اش می‌کند.

درد و رنج بسیاری کشید تا امام رضا (علیه السلام) شفاعتش را کرد و او از شکنجه رها شد. از اندوه این کابوس یک سال مریض در خانه افتاد تا کم کم بهبود یافت و دوباره مشغول ارشاد و وعظ شد. در تمام سال‌های درس، از امام رضا(علیه السلام) را متناوبا در عالم باطن می‌دید و از راهنمایی‌هایش بهره‌مند می‌شد.

روزی از روزها سید محمد باقر (میرداماد) و شیخ بهایی در گذرگاهی به پیرمردی پاره دوز (پاره دوز اصطلاح مشهدی ها به کفاش بوده است که به غلط پالان دوز شهرت یافته است) برخورد میکنند. تصمیم میگیرند نعلینه…ا را جهت مرمت به پیر بسپارند. در حین کار هر دو – که از مستثناهای قرن بودند – متوجه میشوند که پیر در حین کار مشغول به ذکر گویی است و همه ذکرها هم مورد عنایت حق تعالی قرار میگیرد.

شیخ بهایی به میرداماد اشاره میکند که بواسطه ی تقوای پیرمرد فقیر چیزی به او عطا کند – چون این نوع کار از تخصص های میرداماد بود – میرداماد دست میبرد و مشته ی فولادی پاره دوز را که مخصوص کوبیدن روی بخیه ها بود با خواندن دعایی به طلا تبدیل میکند.پیر متوجه میشود و به میرداماد میگوید این به کار من نمی آید مشته ی خودم را برگردان . از این دو بزرگوار اصرار که به دردت میخورد و از پیر پاره دوز انکار که به کارم نمی آید تا اینکه نهایتا میرداماد ابراز عجز میکند که برگردان مشته به فولاد کار من نیست .پیر بدون برداشتن مشته و تنها با نگاه کردن به آن ۳ مرتبه تغییرش میدهد: آهن میشود طلا میشود و دوباره آهن!!

سپس رو به میرداماد میکند و میگوید دلت را کیمیا کن!هر دو بزرگوار با دیدن صحنه خم شده و زانوی پیر را میبوسند و از مریدانش میشوند.

پیشنهاد می کنیم مقاله “چرا باید در دعای عهد ۳بار بر ران پا بزنیم؟” را نیز مطالعه بفرمایید.

آرامگاه پیر پالان دوز

یکی از بناهای تاریخی مشهد، آرامگاه پیر پالان دوز است.این آرامگاه در زمان شاه محمد خدا بنده صفوی، پدر شاه عباس صفوی ساخته شد.

بقعه شیخ در سال های اخیر کاملا بازسازی شد و شامل قسمت های مختلفی مانند درگاه ورودی، فضای اصلی مقبره، صحن ها و رواق ها و فضای طرفین است.درون آرامگاه با نقش های هندسی و ترنج ها تزیین شده است.

نمای دیوارهای بیرونی نیز با طاق نماها کاشی کاری ها، لچکی و قاب ها آراسته شده است.مقبره پیر پالان دوز بنایی چهار گوش دارای گنبد است.شاه نشینی که بالای آن دارای یزدی بندی هایی است داخل بقعه را زیباتر کرده است.جلوه زیر گنبد نیز با ترنجی زیبا با نگاره های گیاهی است.نمای خارجی بنا در کنار سادگی اش جلوه ای زیبا دارد.این بنا به عنوان یکی از آثار ملی ایران در سال هزار و سیصد و پنجاه و شش به ثبت رسیده است.