آشنایی با اختلال روحی به نام “افسردگی فصلی”

همینک در مجله آنلاین فارسی ها با مطلب”آشنایی با اختلال روحی به نام “افسردگی فصلی” ” در خدمت شما کاربران گرامی هستیم .

 افسردگی فصلی چیست؟

 افسردگی فصلی یکی از انواع افسردگی است که به آن اختلال عاطفی فصلی (Seasonal Affective Disorder) نیز گفته می شود. علائم این اختلال معمولا در اواخر فصل پاییز و اوایل فصل زمستان در فرد ظاهر می گردد. در واقع در این ایام شخص به صورت بالينی دچار افسردگی و كج خلقی بارزی، خواب آلودگی شديد، تحريك پذيری و خستگی مفرط می شود. البته نوع نادری از افسردگی فصلی نیز وجود دارد که علائم افسردگی در تابستان ظاهر می گردد.

نوعی اختلال خلقی است که مشابه افسردگی اساسی می باشد. با این تفاوت که اين نوع افسردگی در طول ماه های زمستان و پاییز زمانی كه نور خورشيد كمتر است ظاهر می شود و معمولا سالی یک بار برای فرد رخ می دهد. این اختلال باعث نوسانات خلقی فرد می شود و گاهی ممکن است تا بهار و یا تابستان هم ادامه پیدا کند.

در برخی اقليم ها علائم خلقی اختلال افسردگی فصلی تبديل به يك اختلال جدی می شود؛ كه شكل خفيف تر آن در مناطق دارای چهار فصل اقليمی (بهار، تابستان، پاييز و زمستان) با نام “افسردگی زمستانی” طبقه بندی می شود. علائم افسردگی زمستانی از اواخر پائيز و هنگامی كه مدت روشنايی روز كمتر می شود، بروز می كند و تا اواخر زمستان و اوايل بهار پا برجا می ماند و با نزديك شدن به تابستان كاهش می يابد.

دلایل افسردگی فصلی

هنوز دلایل دقیق و قطعی افسردگی فصلی مشخص نیست، اما بعضی از دانشمندان تصور می کنند که هورمون‌های به خصوصی در زمان‌های معین و مشابهی در هرسال، در مغز تأثیر می‌گذارند. متخصصین معتقدند که اختلال خلقی فصلی، احتمالاً به دلیل این‌چنین تغییرات هورمونی هست.

یک نظریه این است که نور کمتر خورشید در فصل پاییز و زمستان باعث می‌شود تا مغز سروتونین کمتری تولید کند، سروتونین ماده‌ای شیمیایی است که به مغز مربوط می‌شود و حالات و احساسات انسان را کنترل و تنظیم می‌کند.

زمانی که سلول‌های عصبی مغز که وظیفه‌ی تنظیم حالات انسان را دارند، به‌درستی کار نکنند، نتیجه می‌تواند احساس افسردگی به همراه نشانه‌ی خستگی و اضافه‌وزن باشد.

افسردگی فصلی معمولاً از دوران جوانی شروع می‌شود و در بین زنان نسبت به مردان شایع‌تر است. بعضی از افرادی که دچار این اختلال هستند، نشانه‌های کم و نه‌چندان شدیدی مثل زودرنجی را به همراه خواهند داشت، درحالی‌که ممکن است سایر افرادی که دچار این اختلال هستند با نشانه‌های بدتر و شدیدتری همراه شوند و در روابط و کارشان اختلال ایجاد شود. ازآنجایی‌که نبود نور کافی در طول زمستان با اختلال خلقی فصلی مرتبط است، این اختلال در کشورهایی که در طول سال، نور خورشید زیادی دریافت می کنند، کمتر دیده می‌شود.

کوتاه شدن روز و کاهش اشعه خورشید و به دنبال آن کاهش تولید ملاتونین در ایجاد این نوع افسردگی نقش دارد و زمینه بروز افسردگی فصلی را خصوصاً در افرادی که آسیب‌پذیری بیولوژیک بیشتری دارند، ایجاد می‌کند.

علائم افسردگی فصلی چیست؟

اگر دچار افسردگی فصلی شده باشید ممکن است:

احساس ناراحتی، بد خلقی، دم دمی مزاج شدن یا اضطراب کنید.

علاقه تان به فعالیت های معمول را از دست بدهید.

بیشتر غذا بخورید و میل به کربوهیدرات داشته باشید، مانند نان و پاستا.

وزن اضافه کنید.

بیشتر بخوابید اما همچنان احساس خستگی کنید.

برای تمرکز با مشکل مواجه شوید.

علائم هر سال در زمانی معین می آیند و می روند. بیشتر افرادی که دچار افسردگی فصلی می شوند اواخر پاییز شاهد علائم خواهند بود و اواخر زمستان نیز کم کم احساس بهبودی می کنند.

و این علائم را هم شامل میشود:

درمان اختلال افسردگی فصلی

دارو درمانی

 داروهای ضد افسردگی مانند SSRI در درمان این اختلال به کار می رود و می تواند باعث بهبود خلق فرد شود. با توجه به این که هر دارویی عوارض خاص خودش را دارد و از طرفی نحوه پاسخدهی هر شخص به داروها متفاوت است.

شناخت-رفتار درمانی

هدف اصلی ، تمرکز بر مشکلات جاری فرد، تغییر افکار و رفتارهای ناکارآمد او ست. طی این درمان به افراد کمک میشود تا نگاهی واقع بینانه تر به وقایع زندگی داشته باشند و به دنبال راه حل مساله خود باشند. این تغییر نحوه تفکر باعث بهبود خلق و رفتار افراد می شود و امید از دست رفته آنها را برمی گرداند.

نور درمانی مصنوعی

همان طور که در قسمتهای قبل ذکر شد افسردگی فصلی، نوعی افسردگی  است كه در طی زمستان که روز ها کوتاهتر است و نور آفتاب کمتری وجود دارد، ظاهر می شود. بنابراین ارتباط نزدیکی بین این اختلال و کمبود در معرض نور مستقیم خورشید قرار گرفتن وجود دارد.

در این نوع درمان برای كاهش علائم خلقی اختلال افسردگی فصلی، فرد در معرض نور آفتاب و يا طول موج خاصی از نور با استفاده از ليزر، لامپ های فلورسنت، لامپ های دی كرونيك و يا لامپ های بسيار روشن قرار می گیرد. قرار گرفتن در معرض نور یا برای یک مدت زمان خاص و یا در برخی موارد، در يك زمان خاص از روز تجويز می شود. درمان با نور یکی از رایجترین درمان ها در این نوع اختلال است.

مراجعه به روانشناس

اگر احساس کردید ممکن است علائم اختلال افسردگی فصلی را داشته باشید،مشاوره روانشناسی این امکان را فراهم می کند تا تحت جلسات درمان حرفه ای قرار بگیرید. زیرا افسردگی، اختلالی ست که در صورت عدم درمان امکان مزمن شدن آن وجود دارد. عاملی که اثرات منفی آن زندگی تان را به شدت مختل می کند.

منابع:پارسی طب،حامی هنر زندگی،برنا