اولین انتخابات ریاست جمهوری ایران
همینک در مجله آنلاین فارسی ها با مطلب”اولین انتخابات ریاست جمهوری ایران” در خدمت شما کاربران گرامی هستیم .
۵ بهمن ۱۳۵۸
در روز نهم دیماه خبر رسید که سیداحمد مدنی و ابوالحسن بنیصدر هر دو ستادهای انتخاباتیشان را راهاندازی کردهاند. ستاد انتخاباتی بنیصدر که به صورت دفتری برای هماهنگی شروع به کار کرد فردای آن روز با انتشار بیانیهای اعلام کرد: بدون پرداختن توهین به دیگر نامزدها، تنها برنامهها و اصول و عقاید و نظرات و شخصیت بنیصدر را به همگان معرفی میکنیم.
در همین روزها بود که جامعه مدرسین حوزه علمیه قم هم پس از چند نشست ابوالحسن بنیصدر را کاندیدای ریاست جمهوری اعلام کرد. البته بعدها مشخص شد که این توافق اولیه بوده و بخشی از جامعه مدرسین با این نظر موافق بودهاند و بالاخره پس از رایزنیهای فراوان، از نظر اول خود عدول کرده و به نامزدی جلالالدین فارسی ابراز تمایل کردند. بازار شعارهای انتخاباتی داغ شد و بنیصدر مهمترین برنامههای خود را وحدت ملی، بازسازی اقتصاد، امنیت و معنویت برشمرد.
جامعه روحانیت مبارز نیز در تاریخ ۱۲ دی ۵۸ بنیصدر را کاندیدای مورد حمایت خود معرفی کرد و در بیانیهای دلایل خود را برای حمایت از این نامزد اینگونه برشمرد:
۱- رئیسجمهور باید در برابر تمام مواد قانون اساسی جمهوری اسلامی خاضع و در اجرای آن ملتزم باشد.
۲- انقلاب اسلامی ایران مکتبی است و طرز تفکر رئیسجمهور باید مکتبی باشد.
۳- مراعات ضوابط اسلامی را در انتخاب همکاران خود ملتزم باشد.
۴- از هرگونه گرایش که با روح اسلام سازگار نیست، مبری باشد.
۵- در برابر اعمال تخریبی تبهکاران و دشمنان انقلاب اسلامی که به امنیت و تمامیت ارضی ایران لطمه وارد میکنند دارای موضع باشد.
۶- از اعمال روشهای مستبدانه در برابر نمایندگان ملت به دور و از رهنمودهای امام امت الهام بگیرد.
این مساله نشان میداد که جامعه روحانیت مبارز با حزب جمهوری اسلامی اختلافاتی دارد و به این دلیل بود که از نامزدی بنیصدر حمایت میکند. در این میان، آیتالله مهدوی کنی دبیرکل جامعه روحانیت مبارز نسبت به این انتخاب نظر خوشی نداشت و به حسن حبیبی دیگر نامزد انتخاباتی تمایل داشت و او را برای ریاست جمهوری فرد صالحی میدانست. اما با این وصف، نظر او در اقلیت قرار داشت و البته مخالفتهای خود را با بنیصدر بروز نمیداد.
صادق خلخالی اولین حاکم شرع پس از انقلاب، از اولین کسانی بود که آمادگی خود را برای حضور در انتخابات ریاست جمهوری اعلام کرده بود، اما مدتی بعد به نفع بنیصدر کنار رفت.
رییس جمهور منتخب
در روز ۵ بهمن ۱۳۵۸ میلیونها ایرانی پای صندوقهای رای رفتند تا اولین رییسجمهوری تاریخ ایران را انتخاب کنند. در این انتخابات که ۶۷/۴ درصد واجدین شرایط در آن شرکت کردند، در مجموع ۱۴ میلیون و ۱۵۲ هزار و ۸۸۷ رای از مردم اخذ شد که از این تعداد، ابوالحسن بنیصدر با کسب ۱۰ میلیون و ۷۵۳ هزار و ۷۵۲ رأی و با شکست سیداحمد مدنی که پس از وی در جایگاه دوم ایستاد، به عنوان نخستین رئیس جمهوری اسلامی ایران انتخاب شد. بعد از بنیصدر و مدنی، حسن حبیبی رتبه سوم را کسب کرد و پس از او به ترتیب محمد صادق طباطبایی، کاظم سامی، صادق قطبزاده و داریوش فروهر رتبههای چهارم تا هفتم در کسب آراء را از آن خود کردند.
بنیصدر فارغالتحصیل رشته اقتصاد از دانشگاههای فرانسه بود. او که ۲۰ سال از عمر خود را در فرانسه گذرانده بود، در بهمن ۱۳۵۷ با پرواز انقلاب به تهران آمد و پس از آن از طریق مصاحبهها و مناظرههای سیاسی متعددی که گزارش آنها هر روز در روزنامه انقلاب اسلامی متعلق به خودش منتشر میشد، به چهرهای شاخص تبدیل شد.
بنیصدر روز ۱۵ بهمن ۱۳۵۸ سوگند ریاست جمهوری خورد و کار خود را در این سمت رسماً آغاز شد. در مراسم تنفیذ ریاست جمهوری، امام خمینی تاکید کرد: «من از آقای بنیصدر میخواهم که مابین قبل و بعد از ریاست جمهوری در احوال روحی ایشان تفاوتی ایجاد نشود. تنفیذ و نصب اینجانب و رأی ملت مسلمان ایران محدود است به عدم تخلف ایشان از احکام مقدسه اسلام و تبعیت از قانون اساسی.»
ریاست جمهوری بنیصدر
ریاست جمهوری بنیصدر تنها ۱۷ ماه به طول انجامید. او در طول دوران ریاست جمهوری همکاری چندانی با نهادهای انقلابی نداشت و از طرف افراد مختلف مورد انتقاد بود و کندی و کارشکنیهایی که در جبهههای جنگ تحمیلی رخ میداد، آرام آرام محبوبیت او را در میان مردم کاهش داد. عملکرد بنیصدر در ارتباط با جبههها، در اواخر دوره ریاست جمهوری باعث شد تا امام طی حکمی وی را از سمت فرماندهی کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران برکنار کند. امام ۱۰ روز پس از این حکم، در پی مصوبه مجلس مبنی بر عدم کفایت سیاسی بنیصدر، وی را از مقام ریاست جمهوری نیز عزل کرد. این حکم در پاسخ به نامه هاشمی رفسنجانی، رئیس وقت مجلس شورای اسلامی صادر شد.
اولین رییس جمهوری ایران و اولین فرمانده کل قوا در جنگ هشت ساله اگر چه نتوانست دوره چهار ساله ریاست جمهوری را هم به پایان برساند و در نیمه راه و در ۳۰ خرداد ۱۳۶۰ با رای مجلس اول دایر بر عدم کفایت سیاسی برکنار شد اما ۳۸ سال پس از انتخاب به عنوان اولین رییسجمهور ایران و در پی ۳۶ سال اقامت مجدد در پاریس احتمالا به رقبایی میاندیشد که هیچ یک دیگر اکنون در قید حیات نیستند و او البته به جز فروهر با هیچ یک چندان میانهای نداشت.
منابع:تاریخ ایران،ایسنا