چگونه مرگ را برای کودک توضیح دهیم؟
وقتی کسی می میرد، کنار آمدن با اندوه خود به اندازه کافی سخت است. اما در همین شرایط شما باید بتوانید مرگ را برای فرزندتان توضیح دهید. در ادامه مطلب ، روانشناس اطفال، کیت اشلمن،در مورد چگونگی توضیح مرگ برای کودک، از جمله راه های مناسب سن برای بحث در مورد مفهوم مرگ و مردن، و چگونگی تشخیص اینکه کودک شما به کمک از یک متخصص بهداشت روان نیاز دارد یا خیر، صحبت می کند. .
در چه سنی باید مرگ را برای فرزندتان توضیح دهید؟
هیچ سنی آنقدر کوچک نیست که به فرزندتان بگویید کسی که می‌شناخت یا دوستش داشت فوت کرده است. باز هم صداقت بهترین سیاست است. اما دکتر اشلمن تکرار میکند که چقدر مهم است که با بچه‌هایتان در سطح آنها صحبت کنید، از لحاظی که آنها می‌توانند درک کنند.
چرا توضیح مرگ برای فرزندتان اینقدر سخت است؟
از لحاظ عاطفی بسیار سخت است که به فرزند خود بگویید کسی که می شناسد یا دوستش دارد فوت کرده است، و این وظیفه ای نیست که هیچ والدینی منتظر آن باشد. بعلاوه، این سختی با غم و اندوه شما و همچنین نگرانی شما در مورد چگونگی واکنش کودک و آنچه فرزندتان درک خواهد کرد و اینکه آیا شما قادر به پاسخگویی به سؤالات او خواهید بود، تشدید می شود.
دکتر اشلمن می‌گوید: « مرگ، اغلب یا یک بیماری طولانی مدت و یا یک رویداد ناگهانی و غم‌انگیز رخ می‌دهد که ما به دالیل ندانستن زمان فوت عزیزانمان وقتی برای آماده شدن نداریم.» «وقتی برای کنار آمدن با مشکل مواجه می‌شویم، پیش‌بینی می‌کنیم که گفتن این موضوع به فرزندانمان نیز دشوار خواهد بود. ما به آنها اهمیت می دهیم و فکر می کنیم آنها ناراحت خواهند شد و می خواهیم از آنها در برابر آن غم سنگین محافظت کنیم.”
چگونه مرگ را برای فرزند خود توضیح دهیم؟
مرگ بخشی از زندگی است، بنابراین مهم است که به کودک خود کمک کنید تا این را بپذیرد که ههمه ما روزی به دنیا آمده ایم و روزی هم خواهیم رفت.
دکتر اشلمن می‌گوید: «مرگ چیزی است که در اطراف ما وجود دارد و بچه‌ها در معرض آن قرار می‌گیرند، اما بر اساس سن و رشدشان، بچه‌ها درک متفاوتی از معنای آن، از جمله ماندگاری آن و عوامل مرتبط با آن، مانند اینکه آیا این ترسناکه و … دارند .”
حقیقت این است: هیچ چیز صحبت کردن با فرزندتان در مورد مرگ را آسان نمی کند. اما دستورالعمل‌هایی وجود دارد که می‌توانید از آنها پیروی کنید که به شما کمک میکند آنچه را که اتفاق افتاده به روش‌های دلسوزانه، قابل درک و متناسب با سن فرزندنتان توضیح دهید.
۱- در توضیحات خود روراست باشید
ممکن است تمایل داشته باشید که مفهوم مرگ را با تعبیرهایی ملایم کنید، اما بهتر است صریح و مشخص باشید (در عین حال که مناسب سن کودک باقی بمانید).
مثلاً اگر فقط بگویید پدربزرگ “رفته است”، بچه ها تعجب می کنند: کجا رفت؟ کی میاد خونه؟ آیا مثل زمانی است که مامان در طول روز سر کار می رود؟ دکتر اشلمن خاطرنشان می کند: «این ابهام باعث ناراحتی می شود، بنابراین مهم است که از کلمات واقعی استفاده کنیم.»
همین امر در مورد منتهی به مرگ نیز صادق است. فرض کنید پدربزرگ بیمار لاعلاج است. به جای اینکه فقط بگویید «پدربزرگ بیمار است»، به جای آن سعی کنید، «پدربزرگ به نوعی سرطان بیمار است. دارو دیگر کار نمی کند و بدنش از مبارزه خسته شده است و شاید او زمان زیادی برای زنده ماندن نداشته باشد،البته که میتوانیم دعا کنیم تا هرچه به صلاح اوست رخ دهد .»
دکتر اشلمن می‌گوید: «حواستان باشد آنها فکر نکنند که هر بار که آنها یا کسی که دوستش دارند مریض می‌شود، می‌میرند.»
۲-برای توضیح مرگ به کودک، صداقت بهترین سیاست است
در حالی که نباید وارد جزئیات ناراحت کننده شوید، همیشه سعی کنید حقایق را به کودک خود بگویید و در عین حال از اصطلاحاتی استفاده کنید که آنها می توانند درک کنند. دکتر اشلمن می‌گوید: ما همیشه می‌خواهیم حقیقت را به روشی مناسب از نظر رشد بیان کنیم.
به یاد داشته باشید که بچه ها نیز اطلاعاتی را از دنیای بیرون می شنوند، خواه اطلاعات آنلاین باشد یا از یک همکلاسی. با گفتن حقیقت به فرزندتان، حتی زمانی که سخت یا دردناک است، اعتماد و اقتدار خود را حفظ می کنید.
۳- سوال بپرسید و پاسخ دهید
بچه ها به طور طبیعی کنجکاو هستند و احتمالاً در مورد مرگ سؤالاتی دارند. سعی کنید با استفاده از دستورالعمل های بالا به آنها پاسخ دهید: صادقانه و به روش های مناسب سن، با استفاده از زبان واقعی و پرهیز از تعبیرهای عجیب و غریب.
می توانید از آنها نیز سوال بپرسید. دکتر اشلمن توصیه می کند: «خوب است که مکالمات را با سؤالات باز شروع کنید. می‌توانید بپرسید، «فکر می‌کنی برای پدربزرگ چه اتفاقی می‌افتد؟» یا «فکر می‌کنی پدربزرگ کجا رفته؟»
سوالاتی مانند “آیا چیزی در ذهن شما وجود دارد؟” و “آیا نگرانی دارید؟” به شما کمک می کند تا مطمئن شوید که فرزندتان متوجه می شود که چه اتفاقی می افتد. همچنین این فرصت را به شما می دهد که هرگونه سوء تفاهم را برطرف کرده و نگرانی های آنها را برطرف کنید.
و اگر کودک شما نمی خواهد صحبت کند، این نیز اشکالی ندارد. دکتر اشلمن می‌گوید: «آنها را مجبور نکنید تا در گفتگوهایی شرکت کنند که آماده یا قادر به انجام آن نیستند، اما فرصت گفتگو را ایجاد دهید».
۴-کودک را برای مراسم آماده کنید
به بچه‌هایتان بگویید که چه چیزی در آینده رخ می‌دهد تا بدانند چه انتظاری دارند، مثلاً می‌توانید بگویید: «ما به تشییع جنازه می‌رویم. قرار است افراد زیادی آنجا باشند. بسیاری از مردم ممکن است گریه کنند، و بسیاری از افراد که شما نمی دانید قرار است بیایند و با شما صحبت کنند.”
همچنین می‌توانید آنچه را که در آنجا می‌بینند (مثلاً گل‌ها، تابوت، جسد متوفی) و کارهایی که ممکن است انجام دهند (به‌عنوان مثال گریه کردن، در آغوش گرفتن، صحبت کردن، دعا کردن) توضیح دهید تا به آنها کمک کنید بفهمند چه چیزی در آینده است.
۵-اجازه دهید بچه ها تصمیم بگیرند
دکتر اشلمن تأکید می کند: «دوباره، ما نمی خواهیم کودک را مجبور به انجام کاری کنیم که نمی خواهد انجام دهد. این در مورد آماده کردن آنها از قبل و سپس دنبال کردن رهبری آنها است.”
در تمام مراحل فرآیند نیز همین امر صادق است. برای مثال، اگر یک تابوت باز وجود دارد، ممکن است مایل به دیدن جسد نباشند و حتی ممکن است بخواهند در اتاق دیگری بمانند، یا ممکن است بخواهند از تابوت دیدن کنند و پدربزرگ را ببوسند. بگذارید فرزندتان خودش تصمیم بگیرد.
پیشنهاد می کنیم مقاله “چند نکته مهم در ارتباط با لجبازی کودک” را نیز مطالعه بفرمایید.
۶-هنگام توضیح مرگ برای کودک ، ایمان خود را با حقایق آمیخته کنید
باورهای مذهبی خود را در نحوه صحبت در مورد مرگ بگنجانید و همچنین به طور واضح و مشخص آنچه را که در حال رخ دادن است توضیح دهید.
مثلاً ممکن است بگویید: «ما به تشییع جنازه پدربزرگ می‌رویم، و سپس جسد او را در زمین می‌گذارند، جایی که می‌ماند – اما روحش در بهشت است» یا هر چیزی که سازگار است. دکتر اشلمان پیشنهاد می کند.
۷- سعی کنید احساسات خود را به فرزندانتان منتقل نکنید
آیا تا به حال به یک تشییع جنازه رفته اید که در آن بزرگسالان گریه می کنند و در آغوش می گیرند در حالی که بچه های کوچک در آن نزدیکی می خندند و بازی می کنند؟ بااینکه ممکن است احساس ناراحتی کند، اما در واقع پاسخی قابل درک برای کودکان است.
به عبارت ساده تر، بزرگسالان بیش از بچه ها تجربه زندگی دارند، به این معنی که ما نمی توانیم از بچه های کوچک انتظار داشته باشیم که همه کارهای ما را بدانند یا بفهمند – از جمله نشانه های اجتماعی و واکنش های عاطفی.
دکتر اشلمن توضیح می دهد: “به عنوان بزرگسالان، ما افکار، احساسات و معاشرت های خاصی داریم که اغلب آنها را به بچه ها منتقل می کنیم.” «حتی وقتی همه غمگین هستند، بچه‌ها ممکن است این احساس را نداشته باشند.»
۸- اجازه دهید کودک احساسات خود را احساس کنند
با این حال، در مورد غم و اندوه، در اینجا یک یادآوری مهم وجود دارد: دکتر اشلمن تکرار می کند: “وقتی اتفاق غم انگیزی رخ می دهد، مناسب است که احساس ناراحتی کنیم.” برای کودکان، این می تواند در رفتارهایی مانند:
افزایش اضطراب فراگیر یا اضطراب جدایی.
چسبندگی شدید به والدین.
تغییر در الگوهای خواب و غذا خوردن.
مهم است که مراقب فرزندان خود باشید تا مطمئن شوید که این پاسخ ها به طور نامحدود ادامه پیدا نمی کنند. اما فوراً کیبوش را روی آنها قرار ندهید. پس از فقدان، طبیعی است که بچه ها ناراحتی خود را ابراز کنند.
۹-هنگام توضیح مرگ برای کودک، به صحبت کردن در مورد عزیزشان ادامه دهید
صحبت کردن در مورد فردی که مرده می تواند به شما و فرزندتان کمک کند تا با غم و اندوه کنار بیایید، چه از طریق داستان گفتن، تماشای تصاویر و یا صرفاً ذکر یاد آنها .
دکتر اشلمن می گوید: «فرض کنید در خواربار فروشی هستید و یک جعبه غلات برمی دارید. می‌توانید بگویید: «اوه، این نوع مورد علاقه پدربزرگ بود» یا «آخرین باری را که دوستت را که فوت کرده مهمان کردی و این را برای صبحانه خوردی را به خاطر می‌آوری؟»
او ادامه می‌دهد: «گاهی اوقات، مردم از صحبت درباره مرگ فرار میکند زیرا نمی‌خواهند دیگران را غمگین کنند، اما غمگین شدن اشکالی ندارد. به جای اجتناب از آن، در مورد عزیزانی که مرده اند صحبت کنید.»
۱۰- منابع کمک کننده سلامت روان را در نظر بگیرید
شما مجبور نیستید به تنهایی با این موضوع کنار بیایید، و همچنین مجبور نیستید به فرزندتان کمک کنید تا به تنهایی کنار بیاید. اگر در فهمیدن اینکه چه بگویید یا چگونه برخورد کنید مشکل دارید، از دیگران کمک بخواهید.
دکتر اشلمن می گوید: «هرگز از اجرای آن توسط روانشناس اطفال یا پزشک مراقبت های اولیه خود یا حتی دوستانتان نترسید، فقط برای دریافت نظرات و بازخورد آنها.
