حلالیت طلبی یا اِسْتِحْلال درخواست بخشش حق الناسی است که بر عهده انسان قرار دارد و شامل حقوق مالی (مانند غصب و کمفروشی) و غیر مالی (مانند غیبت) میشود. در روایات اسلامی بر عدم تأخیر در حلالیتطلبی تاکید شده و اگر فرد خطاکار در دنیا حلالیت نطلبد، خداوند در روز جزا از اعمال خوب او، به کسی که حقش ضایع شده اضافه میکند و اگر عمل نیکی نداشته باشد، از گناهان مظلوم برداشته و به گناهان ظالم اضافه مینماید.حلالیت طلبی گاهی واجب و گاهی حرام است.
آداب حلالیت طلبی
داشتن حُسن نیت، اخلاص، صبر تا پایان کسب رضایت، ترک عذرتراشی و بهانهجویی، پشیمانی قلب و بهموقعبودن را از شرایط حلالیتطلبی در قرآن دانستهاند.حلالیتطلبیدن از دیگران اختصاص به زمان ومکان خاصی ندارد ولی چون در باره برخی عبادات مهم مانند انجام مناسک حج تأکید شده که حقالناسی برعهده انسان نباشد.مردم تصورشان بر این است که فقط در چنین مواردی باید حلالیت بطلبند و یا پیش از سفرهای زیارتی دیگر.
حلالیت گرفتن برای غیبت
بله غیبت حق الناس است و کسی که از کسی غیبت می کند ، حق او گردنش آمده فلذا تا راضی نشود از گرفتاری او خلاص نمی شود .ناگفته نماند که چنین نیست که حق الناس بخشیده نشود بلکه اگر شخصی که به کسی تهمتی زده و یا ازکسی غیبتی کرده، آن شخص را از خود راضی کند و غیبت و یا تهمتش را جبران کند و سپس توبه کند خدا نیز او را خواهد بخشید.
اگراحیانا جبران حق الناس، مانند غیبت ،از راه طلب حلالیت از خود صاحب حق ممکن نباشد، طی کردن راههای دیگری که ممکن است ما را به نتیجه برساند ، ضروری است .مثلا:
۱- دعا کردن برای صاحبان حق و طلب مغفرت وآمرزش گناهان ایشان از خداوند!
۲- صدقه دادن وانفاق مالی کردن ازطرف ایشان!
۳- به زیارت رفتن ازطرف ایشان ویا ثواب زیارت را هدیه کردن!
۴- دفاع کردن (درغیبت ویا حضور) از آبروی ایشان!
۵- هرکار خیری که ممکن است برای ایشان سود دنیوی ویا اُخروی داشته باشد، انجام دادن
وجوب حلالیت طلبیدن برای غیبت و تهمت از منظر مقام معظم رهبری
سؤال: اگر کسی غیبت کرده یا به دیگری تهمت زده باشد، چگونه از گناه خود توبه کند؟ آیا باید رضایت او را جلب کند؟
جواب: باید با پشیمانی از گناه بزرگی که مرتکب شده است از خداوند، آمرزش بخواهد و تهمت را تکذیب کند و از کسی که غیبت او را کرده یا به او تهمت زده است، حلالیت بطلبد و اگر ممکن نیست یا مفسده دارد، برای او استغفار کند.
پیشنهاد می کنیم مقاله “شهید یوسف الهی کیست؟” را نیز مطالعه بفرمایید.
درخواست حلالیت برای بدگمانی
بر اساس تعالیم دینی، نباید به افراد با ایمان، بدگمان بود و در مورد آنان، حتی در ذهن خود، قضاوت ناصحیح به عمل آورد، اما با این وجود، اگر چنین افکاری در مورد دیگران، به ذهنمان خطور کرد، لازم نیست آن افکار را به صورت جزئی و دقیق با طرف مقابل در میان گذاشته و از آنان حلالیت بطلبیم، بلکه باید برای جبران این افکار گناه آلود، برای خود و اشخاصی که به آنان بدگمان بودیم، از خداوند طلب بخشش نماییم که چنین استغفاری، کفاره گناهمان خواهد شد.
از طرفی، با این که باید از خداوند برای تمام گناهانمان، درخواست عفو کنیم، در مواردی که ضرر مادی و یا معنوی به شخصی وارد شده، لازم است از او نیز حلالیت بطلبیم و تا حد امکان آن را جبران کنیم، در غیر این صورت، و در مواردی نظیر بدگمانی و حسد اندرونی، نیازی به کسب حلالیت وجود ندارد، البته اگر حلالیت طلبی به صورت کلی انجام شده و موجب تیرگی روابط بین طرفین نشود، سزاوار است از این شیوه، استفاده شود.
