اتوکلاو صنعتی چیست و چه کاربردی دارد؟

اتوکلاوهای صنعتی جزوی از مهم ترین اقلام تجهیزات پزشکی هستند. در این مطلب تصمیم داریم تا شما را با اتوکلاو، اجزای آن و کاربرد آن در صنایع مختلف، آشنا کنیم.

معرفی اتوکلاو صنعتی

کلمه Autoclave، یک واژه انگلیسی است که از دو بخش Auto و clave تشکیل شده است. اتو به معنای خودکار و کلاو نیز به معنای کلید است. می توان حدس زد که اتوکلاو ها دستگاه هایی هستند که بخشی از عملکرد آن ها به شکل کاملاً اتوماتیک صورت می گیرد.

دستگاه اتوکلاو صنعتی یکی از مهم ترین ابزارهای پزشکی است که نقش ویژه ای در حوزه درمان و بهداشت ایفا می کند. این دستگاه در واقع یک مخزن بزرگ و تحت فشار است. در فرآیندهایی که نیاز به دما و فشار بالا دارند، نمونه های صنعتی Autoclave، به کار می رود.

زمانی که فشار درون مخزن بالا می رود، درب دستگاه به شکل خودکار، بسته می شود. به منظور افزایش ایمنی آن تمهیداتی جهت قفل کردن دستی دستگاه از خارج آن نیز در نظر گرفته می شود. می توان از طریق یک شیر کنترل کننده، میزان فشار درون دستگاه را کنترل کردن و مانع از افزایش بیش از حد فشار بخار در داخل مخزن شد. اتوکلاوهای صنعتی که نقش ویژه ای در صنایع مختلف دارند، در ظرفیت های مختلف ساخته شده و در اختیار صنعتگران قرار می گیرد.

معرفی اجزای دستگاه اتوکلاو صنعتی

نمونه های صنعتی اتوکلاوها که کارکرد ویژه ای در آلودگی زدایی، پاکسازی و ذخیره سازی مواد دارند، از بخش های مختلف تشکیل شده است. در معرفی اجزای اصلی این دستگاه، می توان به موارد زیر، اشاره نمود:

1. محفظه درونی دستگاه یا Chamber: در این بخش از دستگاه، لوازمی که نیاز به استریل سازی دارند، قرار می گیرد. ظرفیت یک دستگاه اتوکلاو از طریق حجم چمبر آن تعیین می شود.
2. محفظه درونی دستگاه یا Jacket: حفظ و تأمین دمای چمبر بر عمده محفظه بیرونی آن است که درست بر روی محفظه دونی قرار می گیرد.
3. دربت دستگاه اتوکلاو: درب دستگاه نیز به منظور بارگذاری یا تخلیه لوازم به کار رفته که معمولاً از طریق جک پنوماتیک باز و بسته می شود.
4. المنت های دستگاه: بخار آب مورد نیاز اتوکلاو از طریق این مجموعه گرمایشی تأمین می شود.
5. منبع مولد بخار: این بخش از دستگاه از طریق حرارت ناشی از المنت ها، آب را به بخار تبدیل می کند.
6. پمپ وکیوم اتوکلاو صنعتی: در ابتدای پروسه استریل سازی، پمپ وکیوم جهت تخلیه هوای چمپر و در پاین آن نیز به منظور خشک کردن اقلام استریل شده به کار می رود.
7. شیرها و اتصالات دستگاه: مشخصاً این بخش از دستگاه به منظور کنترل جریان بخار و آب و همچنین انتقال آن به کار می رود.
8. فشار شکن دستگاه اتوکلاو: این قطعه قادر است فشار بخار مرکزی را پیش از ورودی به سیستم کاهش داده و مانع از بروز اتفاقات ناگوار شود.
9. منبع کندانسور: در اتوکلاوهای صنعتی منبع کندانسور وظیفه تخلیه بخار خروجی به فاضلاب را دارد.

نحوه کارکرد اتوکلاو های صنعتی

بد نیست حالا که با اتوکلاو صنعتی و اجزای مختلف آن آشنا شدید، با کارکرد این دستگاه نیز آشنا شوید. پیش از شروع فرآیند، می بایست هوای داخل محفظه درونی از طریق پمپ های وکیوم تخلیه شود. چرا که هوای گرم داخل چمبر نسبت به بخار، نیاز به مدت زمان بیشتری برای استریل کردن دارد.

در قدم بعد، منبع مولد بخار اقدام به تولید بخار کرده و آن را وارد محفظه بیرونی دستگاه می کند. زمانی که فشار دما، به حد مشخص و مناسب رسید، وارد محفظه بیرونی شده و به استریل کردن اقلام داخل دستگاه می پردازد. مدت زمان استریل کردن و همچنین میزان فشار بخار دستگاه از طریق کاربر، تعیین می شود.

بخار آب در قدم بعد از طریق لوله های خروج که در قسمت زیرین این اتوکلاو تعبیه شده، از دستگاه خارج می شود. در نهایت برای خشک کردن لوازم استریل شده، پمپ وکیوم هوا و بخار آب داخل محفظه درونی را تخلیه می کند. سپس هوا مجدداً وارد چمبر می شود تا ضمن خشک کردن لوازم، فشار دستگاه با فشار بیرون، برابر شود.

برای افزایش ایمین این عملیات، یک قفل محکم مانع از باز شدن محفظه درونی می شود و یک شیر کنترل کننده فشار نیز دست کاربر را برای تنظیم فشار داخل دستگاه، باز می گذارد. به طور معمول برای انجام دادن یک فرآیند استریلیزاسیون که میکروارگانیسم ها را از بین می برد، حداقل ۳ دقیقه زمان لازم است. می توان در حداکثر ۱۵ تا ۲۰ دقیقه از اتوکلاو صنعتی برای استریل کردن کامل لوازم پزشکی و … استفاده نمود.

کاربرد دستگاه اتوکلاو صنعتی

همانطور که متوجه شدید، این دستگاه می تواند با افزایش فشار و حرارت در مخزن خود، به استریل کردن انواع تجهیزات پزشکی، دندان پزشکی، دامپزشکی، صنایع شیمیایی و صنایع مواد غذایی کمک کند. این دستگاه قادر است کلیه لوازم مصرفی بیمارستانی همچون سوزن ها، ابزارهای جراحی، ماسک ها، پوشاک و سایر لوازم تزریق را به طور کامل پاکسازی کرده و حذف مطمئن آلودگی در سطوح، کمک کند.

همچنین نمونه های صنعتی اتوکلاو، در استریل کردن لوازم آرایشی و بهداشتی، استریل کردن وسایل شیمیایی، استریل کردن بذرها و محیط کشت باکتریایی در آزمایشگاه‌ ها، استریل کردن قطعات الکترونیکی نیز به کار می روند. اما از این دستگاه نمی توان برای استریل ساختن برخی از داروها همچون نمونه های سرطان زا، رادیولوژی ها، مواد شیمیایی قابل تبخیر، سمی و قابل اشتعال استفاده نمود.

نتیجه گیری

اتوکلاو صنعتی یکی از پرکاربردترین تجهیزات پزشکی است که در صنایع مختلف نیز به کار می رود. این دستگاه قادر است تا با پاکسازی و رفع آلودگی از سطوح مختلف، آن ها را به یک وسیله استریل شده و پاکیزه تبدیل کند. به همین خاطر است که از این دستگاه در کلیه بیمارستان ها، مراکز درمانی و آزمایشگاه ها، استفاده می شود.

این مطلب صرفا جنبه تبلیغاتی(رپورتاژ) داشته و مجله اینترنتی فارسیها  مسئولیتی را در رابطه با آن نمی‌پذیرد.