گزارش لحظه به لحظه از ۲۲ بهمن سال ۱۳۵۷
پس از روی کار آمدن دولت بختیار، وی دولت خود را قانونی میدانست در ۲۱ بهمن ماه ۱۳۵۷ با هماهنگی انجام شده، قصد راه اندازی یک کودتا برای جلوگیری از روند پیروزی انقلاب اسلامی را داشت. آن روز اعلام كردند: « از ساعت چهار بعد از ظهر هيچكس حق ندارد بيرون بيايد و حکومت نظامی است.» در ادامه با گریزی به خاطرات برخی شاهد عینی وقایع آن روزها، به چگونگی خنثی کردن کودتای بختیار و پیروزی انقلاب اسلامی میپردازیم. ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ چه اتفاقی در کشور رخ داد؟
حجتالاسلام شیخحسین انصاریان که خود شاهد رشادت مردم ایران در روز ۲۱ بهمنماه بود میگوید: «ما که برای غسل و کفن شهدا به بهشتزهرا رفته بودیم، مشاهده کردیم که صدها جنازه آوردند. با این وجود مردم دست از مقاومت برنمیداشتند. این رشادتها ریشه در دین و اعتقاد مردم و اعتماد به رهبر انقلاب داشت و نشان آن بود که قیام نه برای نان و آب، بلکه از سر دلسوزی دین و فرهنگ و استقلال کشور است.»
بدین ترتیب امام خمینی با فرمان خود و مردم با حضور میلیونیشان، این توطئه رژیم پهلوی و حامیان غربیاش را خنثی کردند. حجتالاسلام فلسفی در این رابطه میگوید: «بعد معلوم شد که اصلا صدور اطلاعیه فرمانداری نظامی، به دستور امریکا بوده است تا نظامیان با تانکها، و توپها و مسلسلها داخل خیابانها بیایند. حتی من از بعضی افراد مطلع شنیدم که بنا بوده دو نقطه بهطور قطع بمباران شود: یکی منزل امام در دبیرستان علوی، برای اینکه امام کشته شود، ولو هزاران نفر هم به قتل برسند و دیگر مراکز حساس قم؛ ولی امام نقشه آنها را با یک اعلامیه بر هم زد.»
عبدالله جاسبی نیز میگوید: صبح روز ۲۱ بهمن حکومت نظامی در پی انجام توطئه علیه قیام مردم، ساعت عبور و مرور مردم را چهار بعدازظهر اعلام کرد. اما مردم در پی فرمان حضرت امام که فرموده بودند: «این یک توطئه است و کسی در خانه نباید بماند»، بیمحابا فریاد “هیهات منا الذله” را سر دادند و در خیابانها به تظاهرات مشغول شدند.
گزارش لحظه به لحظه از ۲۲ بهمن سال ۱۳۵۷
قرار بود امروز صبح به دستور بختیار،محدوده اسلحه سازی(شرق تهران در حوالی پایگاه نیروی هوایی فرح آباد) توسط نیروی هوایی بمباران شود. این عملیات در حدود ساعت ۶ روز ۲۲ بهمن به مراحل نهایی رسیده بود. اما به دنبال بحث های متعدد میان رهبران دولت و سران ارتش، حدود ساعت ۹ این عملیات لغو گردید.
محل اسلحه سازی که دیشب مورد حمله قرار گرفته بود، امروز حدود ساعت ۸ صبح سقوط کرد.
در اثر حمله به تسلیحات ارتش،کارخانه جات و مخازن اسلحه به دست مردم افتاد.
درگیری ارتش با مردم مسلح در خیابان ها به اوج خود رسید.
ساعت ده و سی دقیقه شورای عالی ارتش با شرکت رئیس ستاد،وزیرجنگ وغالب فرماندهان، تشکیل جلسه دادوپس از مذاکره ، بی طرفی خود را در مناقشات اعلام کرد و به یگان های نظامی دستور داد به پادگان های خود مراجعه نمایند.
غالب خیابان های تهران سنگربندی شده و در تصرف افراد مسلح مردمی قرار گرفته بود.
ستاد ژاندارمری واقع در خیابان ۲۴ اسفند (انقلاب) سقوط کرد.
شهربانی کل کشور سقوط کرد و به دست مردم افتاد.
زندان قصر توسط نیروهای مسلح گشوده شد وزندانیان از آن خارج شدند.
زندان و پادگان حشمتیه پس از چهارساعت زدوخورد، تصرف شد.
سرلشگر ریاحی فرمانده گارد در میدان امام حسین(ع) گلوله خورد.
بختیار قرار بود ساعت ۴ بعدازظهر، در حضور مهندس بازرگان در منزل مهندس جفرودی، استعفایش را بدهد. اما وی در این جلسه حاضر نشد و حدود ساعت ۲ بعدازظهر، پس از محاصره نخست وزیری به دانشکده افسری (در همان نزدیکی) رفته و از آنجا با هلی کوپتر به منزل یکی از آشنایانش میرود وپس از ۶ ماه بطور مخفیانه از ایران خارج میشود.
تمام کلانتری ها، پایگاههای ژاندارمری و قرارگاههای پلیس به تصرف مردم درآمد.
بعداز ظهر روزیک شنبه، حدود ساعت ۶ ابتدا مرکز رادیو و سپس جام جم به دست نیروهای انقلابی افتاد.
صادق قطب زاده به ریاست صدا و سیمای ایران منصوب شد.
سپهبد مهدی رحیمی فرماندار نظامی و رئیس شهربانی به دست مردم دستگیر شدند.
صدای گوینده رادیو، اینچنین نغمه پیروزی را اعلام نمود: توجه توجه … این صدای انقلاب ملت ایران است…
انقلاب اسلامی مردم ایران به رهبری امام خمینی (ره)، نظام دو هزار و پانصد ساله شاهنشاهی را سرنگون کرد.
ـ امام خمینی(ره) طی پیام دیگری خطاب به مردم گفتند: توجه داشته باشید که انقلاب ما از نظر پیروزی بر دشمن هنوز به پایان نرسیده است. دشمن از انواع وسایل و دسایس بهرهمند است و توطئهها در کمین است. تنها هوشیاری و انضباط انقلابی و اطاعت از فرمانهای رهبری و دولت موقت اسلامی است که توطئهها را نقش بر آب میسازد … با دولت موقت اسلامی همکاری نمایید تا با حول و قوه الهی هر چه زودتر با همکاری یکدیگر ایران اسلامی آباد و آزاد را مورد غبطه جهانیان بسازیم.
اتفاقات و رخدادهای ۱۲ تا ۲۲ بهمن سال ۱۳۵۷
اعلامیه «شورای عالی ارتش» در ۲۲ بهمن سال ۱۳۵۷
«شورای عالی ارتش» صبح امروز، در پی تشکیل یک جلسه، بی طرفی خود را «در مناقشات سیاسی» اعلام کرد و از خواست ملت ایران پشتیبانی نمود، این بیانیه، که در آن برای نخستین بار کلمه شاهنشاهی از عنوان رسمی #ارتش حذف شده بود، ساعت ۲ بعدازظهر از رادیوایران پخش شد.
متن اعلامیه «شورای عالی ارتش» چنین است:
ارتش ایران وظیفه دفاع از استقلال و تمامیت کشور عزیز ایران را داشته و تاکنون در آشوبهای داخلی سعی نموده است با پشتیبانی از دولتهای قانونی این وظیفه را به نحو احسن انجام دهد. باتوجه به تحولات اخیر کشور، شورای عالی ارتش در ساعت ۱۰:۳۰ دقیقه امروز ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ تشکیل و به اتفاق آرا تصمیم گرفته شد که برای جلوگیری از هرج و مرج و خونریزی بیشتر بی طرفی خود را در مناقشات سیاسی فعلی اعلام و به یگانهای نظامی دستور داده شد که به پادگانهای خود مراجعه نمایند. ارتش ایران همیشه پشتیبان ملت شریف و نجیب و وطن پرست ایران بوده و خواهد بود و از خواستههای ملت شریف با تمام قدرت پشتیبانی مینماید.
