تیک عصبی چیست؟

تیک‌های عصبی، یک حرکت ناگهانی، سریع و تکراری (تیک حرکتی) یا آوازی (تیک صوتی) است.

دو نوع اصلی تیک وجود دارد:

۱-تیک‌های ساده که یک گروه عضلانی را درگیر می‌کنند

• تیک‌های ساده حرکتی شامل تکان دادن سر، پلک زدن چشم، بو کشیدن، تکان خوردن گردن، شانه بالا انداختن و شکلک درآوردن است. اینها بیشتر رایج هستند.
• تیک‌های صوتی ساده شامل سرفه، پاکسازی گلو و خرخر کردن می‌شود.

۲- تیک‌های پیچیده که بیش از یک گروه عضلانی را درگیر می‌کنند

• تیک‌های پیچیده حرکتی شامل ضربه زدن به خود یا گاز گرفتن، پریدن و چرخیدن هنگام راه رفتن است.
• تیک‌های صوتی پیچیده شامل تکرار کلمات بی‌محتوا، تکرار آنچه دیگران گفته‌اند و گفتن فحاشی است.

گاهی اوقات تیک‌ها از یک نوع تیک ساده به نوع دیگر یا از یک تیک ساده به پیچیده تغییر می‌کنند. برخی از تیک‌ها آهسته و پایدار هستند تا مختصر و سریع. برخی قسمت‌های تحتانی بدن را درگیر می‌کنند.

تصور می‌شود که تیک‌ها اختلالات عصبی ارثی هستند که بر سیستم حرکتی بدن تأثیر می‌گذارند. آنها همچنین می‌توانند در اثر ضربه به سر یا داروهای خاصی مانند محرک‌ها ایجاد شوند.

افراد مبتلا به اختلال تیک عصبی، قبل از ظهور تیک، انگیزه‌ای در بدنشان ایجاد می‌شود. این احساس تجمعی را پیش آگاهی می‌نامند. افراد مبتلا به تیک اغلب پس از پایان تیک احساس تسکین می‌کنند.

اگرچه تیک‌ها غیر ارادی هستند، اما تیک‌ها در طول خواب متوقف می‌شوند و گاهی اوقات می‌توان با تلاش، این تمایل را برای مدت کوتاهی سرکوب کرد.

هنگامی که تیک‌های حرکتی و صوتی وجود داشته و بیش از یک سال دوام داشته باشند، این اختلال سندرم تورت نامیده می‌شود. تعدادی از اختلالات دیگر اغلب همراه با علائم تیک رخ می‌دهد. به عنوان مثال، بیش از ۵۰ درصد از افراد مبتلا به سندرم تورت نیز دارای اختلال بیش فعالی- کمبود توجه هستند و تقریباً ۳۰ تا ۴۰ درصد از آنها نیز دارای وسواس هستند.

علائم تیک عصبی

علائم معمول تیک‌های حرکتی شامل حرکات عضلانی غیر ارادی (کنترل نشده) دهان یا چشم‌ها، پیچ خوردن سر و بالا انداختن شانه است. نمونه‌هایی از علائم غیر معمول و پیچیده تیک عبارتند از: خم شدن برای لمس کردن کف، صاف کردن لباس و پریدن.

تیک‌های صوتی عبارت‌های غیر ارادی هستند، مانند صداها، کلمات (گاهی فحاشی) یا عبارات تکراری (در برخی موارد با سرعت زیاد).

علائم در افراد مبتلا به اختلال تیک بسیار متفاوت است، از تیک‌های به سختی قابل مشاهده گرفته تا علائم شدید و ناتوان کننده. خستگی، اضطراب و سایر رویدادهای استرس‌زا اغلب علائم را در افراد مبتلا به اختلال تیک بدتر می‌کند.

تشخیص

اختلالات تیک گذرا معمولاً تیک‌های حرکتی را شامل می‌شوند تا تیک‌های صوتی و در پسران بیشتر از دختران دیده می‌شود. شایع‌ترین سن تشخیص اختلالات تیک در هفت سالگی است. علائم تیک معمولاً با گذشت زمان تغییر می‌کند، گاهی اوقات در شروع بلوغ افزایش می‌یابد، سپس به تدریج کاهش می‌یابد. بسیاری از افراد با علائم تیک، در بزرگسالی بدون تیک هستند، اگرچه گاهی اوقات تیک‌ها تا بزرگسالی ادامه می‌یابند.

مدت زمان مورد انتظار

حدود ۲۵ درصد از کودکان در برخی مواقع تیک گذرا را تجربه می‌کنند. پسران بیشتر از دختران مبتلا می‌شوند. تیک‌های گذرا معمولاً کمتر از یک سال طول می‌کشند و معمولاً نیازی به درمان تیک عصبی ندارند. هنگامی که تیک‌ها بیش از یک سال دوام می‌آورند، به این مشکل اختلال تیک عصبی مزمن گفته می‌شود.

جلوگیری

هیچ راهی برای جلوگیری از تیک‌های حرکتی یا صوتی وجود ندارد مگر اینکه تیک با استفاده از داروهای محرک ایجاد شده باشد، در این صورت با قطع دارو ممکن است از شر تیک خلاص شوید.

درمان تیک عصبی

پزشک شما به دنبال هر گونه علت احتمالی اختلال تیک عصبی در شما است.

تیک‌های خفیف نیازی به درمان ندارند مگر اینکه از نظر اجتماعی شرم‌آور باشند یا در زندگی شما اختلال به وجود آورده باشند. حمایت عاطفی ممکن است برای کودکانی که احساس می‌کنند متفاوت هستند مهم باشد و مشاوره روانشناسی نیز می‌تواند مفید باشد. رفتار درمانی می‌تواند موثر باشد. به عنوان مثال، ممکن است افرادی که از تیک رنج می‌برند یاد بگیرند وقتی که تیک در حال شروع است، حرکت دیگری را انجام دهند که با تیک ناموافق است.

تیک‌های شدید را می توان با داروهایی مانند فلوفنازین، ریسپریدون یا تترابنازین درمان کرد. این داروها روی پیام‌رسان‌های شیمیایی خاصی در سیستم عصبی تأثیر می‌گذارند. تعدادی از داروهای دیگر، از جمله هالوپریدول، پیموزید، آریپیپرازول، کلونیدین و گوانفاسین یا تزریق سم بوتولینوم (Botulinum toxin) و … نیز ممکن است موثر باشند. شرایط مرتبط مانند اختلال بیش فعالی با کمبود توجه یا وسواس ممکن است به درمان‌های اضافی و خاصی نیاز داشته باشد.

چه موقع برای درمان تیک عصبی با یک متخصص تماس بگیرید؟

اگر اختلال تیک بدتر شد یا اگر تیک‌ها شما را از انجام فعالیت‌های روزانه باز داشت، با یک متخصص تماس بگیرید. در صورت بروز مشکلات هیجانی یا رفتاری، ممکن است کمک حرفه‌ای نیز ضروری باشد.

پیش‌بینی درمان تیک عصبی

در بیشتر موارد، نتیجه بلندمدت، عالی است.

این مطلب صرفا جنبه تبلیغاتی(رپورتاژ) داشته و مجله اینترنتی فارسیها مسئولیتی را در رابطه با آن نمی‌پذیرد.