آشنایی با نهج البلاغه امام علی(ع)

آشنایی با نهج البلاغه امام علی(ع)

همینک در مجله آنلاین فارسی ها با مطلب”آشنایی با نهج البلاغه امام علی(ع)” در خدمت شما کاربران گرامی هستیم .

نهج‌ البلاغه

مجموعه ای است از خطبه  ها، نامه ها و جملات کوتاهامام علی(ع) که سیدرضی (م ۴۰۶ ق) آن را براساس ذوق ادبی خویش و با معیار قرار دادن بلاغت آنها گردآوری نموده است. این کتاب به اذعان بسیاری پس از قرآن زیباترین و برترین تجلی بلاغت است.

انگیزه تألیف نهج البلاغه

سیدرضی در مقدمه نهج البلاغه انگیزه خود را در جمع آوری این کتاب شریف چنین بیان می دارد:

«من در سنین جوانی شروع به تألیف کتابی در خصائص ائمهعلیهم السلام نمودم تا اخبار و کلمات آن بزرگواران را به صورت گلچین شده جمع آوری نمایم. زمانی که خصائص مربوط به  امام علی(ع) را به اتمام رساندم، مشکلاتی پیش آمد که نتوانستم کتاب را کامل نمایم. در پایان فصول این کتاب، فصلی در کلمات قصار آن حضرت آمده بود؛ لکن خطبه ها و نامه های مفصل ایشان را ذکر نکرده بودم.

چون عده ای از دوستان این فصل از کتاب را دیدند، برایشان جالب بود؛ لذا از من درخواست کردند تا کتابی مستقل درباره کلمات گرانبهای امیرالمؤمنین علیه السلام در موضوعات گوناگون تألیف نمایم. من هم که دیدم چنین گردآوری تاکنون انجام نشده، دست به تألیف این کتاب عظیم زدم… و نام آن را نهج البلاغه گذاشتم».

ذکر این نکته لازم است که سیدرضی از بین منابع فراوانی که در اختیار داشته، قسمت هایی را با دید ادبی گلچین کرده است. او خود در مقدمه به این مطلب اشاره دارد و در باب نامگذاری کتابش به نهج البلاغه می گوید:

بعد از تمام شدن کتاب چنین دیدم که نامش را «نهج البلاغه» بگذارم زیرا این کتاب درهاى بلاغت را به روى بیننده مى‌گشاید، و خواسته‌ هایش را به او نزدیک مى ‌سازد.

نهج البلاغه در سه بخش اصلی به شرح زیر تنظیم شده است:

  1. خطبه ها که شامل ۲۳۹ خطبه است
  2. نامه ها که شامل ۷۹ نامه است و تقریباً تمام آن ها در زمان خلافت آن حضرت نوشته شده اند.
  3. کلمات قصار یا قصار الحکم که شامل ۴۸۰ کلمه است و از حیث موضوعات بسیار متنوع است.

خطبهاشباحنهج البلاغه

مسعده بن صدقه از امام صادق (ع) نقل کرد، روزى در مسجد کوفه شخصى به على(ع) گفت خدا را آنگونه توصیف کن که گویا با چشم سر او را دیده ایم، امام به خطابه برخاست، مسجد پر از مردم شد.

امیرالمومنین امام علی علیه السلام: …اما آدم (ع) از آنچه نهى شد، اقدام کرد و علم خداوند درباره او تحقق یافت، تا آنکه پس از توبه، او را از بهشت به سوى زمین فرستاد، تا با نسل خود زمین را آباد کند، و بدین وسیله حجت را بر بندگان تمام کرد.

پس از وفات آدم علیه السّلام زمین را از حجّت خالى نگذاشت و میان فرزندان آدم علیه السّلام و خود، پیوند شناسایى برقرار فرمود، و قرن به قرن، حجّت ها و دلیل ها را بر زبان پیامبران برگزیده آسمانى و حاملان رسالت خویش جارى ساخت، تا اینکه سلسله انبیاء با پیامبر اسلام، حضرت محمد (صلّى اللّه علیه و آله و سلّم ) به اتمام رسید و بیان احکام و انذار و بشارت الهى به سر منزل نهایى راه یافت.

روزى انسان ها را اندازه گیرى و مقدّر فرمود، گاهى کم و زمانى زیاد، و به تنگى و وسعت به گونه اى عادلانه تقسیم کرد تا هر کس را که بخواهد با تنگى روزى یا وسعت آن بیازماید، و با شکر و صبر، غنى و فقیر را مورد آزمایش قرار دهد.
پس روزى گسترده را با فقر و بیچارگى در آمیخت، و تندرستى را با حوادث دردناک پیوند داد، دوران شادى و سرور را با غصّه و اندوه نزدیک ساخت.
اجل و سر آمد زندگى را مشخّص کرد، آن را گاهى طولانى و زمانى، کوتاه قرار داد، مقدّم یا مؤخّر داشت، و براى مرگ، اسباب و وسائلى فراهم ساخت، و با مرگ، رشته هاى زندگى را در هم پیچید و پیوندهاى خویشاوندى را از هم گسست تا آزمایش گردند. …

طولاني ترين و كوتاه ترين خطبه ، نامه و حكمت نهج البلاغه كدام است؟

جواب اين سئوال بر اساس شرح نهج البلاغه حاج سيد علينقي (فيض الاسلام) مي باشد.
طولاني ترين خطبه نهج البلاغه، خطبه ۲۳۴ مي باشد كه به خطبه قاصعه معروف بوده و درباره سپاس خداوند سبحان و نكوهش از شيطان مي باشد.
كوتاه ترين آن ، خطبه ۹ مي باشد كه در آن حضرت علي عليه السلام طلحه و زبير و همراهانش در جنگ جمل را توبيخ و سرزنش مي نمايد.

طولاني ترين نامه نهج البلاغه، نامه ۵۳ مي باشد كه در آن عهد و پيمان حضرت علي عليه السلام به مالك اشتر در دستور داد رسي و امور رعيت پروري و آداب مملكت داري و طريق لشكر كشي و پند و اندرز به…. مي باشد.

كوتاه ترين نامه نهج البلاغه، نامه ۷۹ مي باشد كه در آن امام علي عليه السلام ، سرداران لشكرها را به پيروي از حق وا داشته و از باطل و نادرستي ترسانده است.
طولاني ترين حكمت نهج البلاغه، حكمت ۱۳۹ مي باشد كه خطاب به كميل و درباره علم و دانش و دانشمندان و ستوران ائمه عليه السلام است.
كوتاه ترين حكمت نهج البلاغه، حكمت ۴۳۴ مي باشد.

منبع:تسنیم،دانشنامه اسلامی،مرکز مطالعات حوزه علمیه قم

Rate this post
فیسبوک توییتر گوگل + لینکداین تلگرام واتس اپ کلوب
 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.