نماز قضا چگونه خوانده میشود؟
نماز قضا چگونه خوانده میشود؟
همینک در مجله آنلاین فارسی ها با مطلب” نماز قضا چگونه خوانده میشود؟” در خدمت شما کاربران گرامی هستیم .
نماز قَضا (در مقابل نماز اَدا) هر نمازی که خارج از وقتِ تعیین‌شده‌اش خوانده شود. از آنجا که نمازها به واجب و مستحب تقسیم می‌شوند، قضای آنها نیز بر این دو قسم است. نماز در برخی موارد، مثلاً برای زن حائض و فرد نابالغ، قضا ندارد. پس از وفات فرد مکلّف، شخصی دیگری می‌تواند عهده‌دار قضای نماز آن فرد شود.
تعریف نماز قضا
نماز قضا نمازی است که به جبران نمازی باشد که در وقت مشخص نماز خوانده نشده باشد یا اینکه به طور صحیح انجام نشده باشد.
نماز قضا بر دو قسم است:
- قضای نماز واجب که ممکن است نمازهای روزانه باشد یا نمازهای دیگر مانند نماز آیات و نماز طواف
- قضای نماز مستحب
نماز قضا چگونه خوانده می شود؟
*- هر کس نماز واجب را در وقت آن ترک کند باید قضای آن را به جا آورد، هر چند در تمام وقت نماز خواب بوده یا به واسطه‌ی بیماری یا مستی، نماز را نخوانده باشد، یاید نماز قضا بخواند اما کسی که در تمام وقت بی‌هوش بوده و بی هوشی به اختیار او نبوده، نماز قضا بر او واجب نیست، همچنین کافری که مسلمان شده و زنی که در حال حیض یا نفاس بوده.
*- کسی که چند نماز او قضا شده و شماره‌‌ی آنها را نمی‌داند، مثلاً نمی‌داند دو نماز بوده یا سه نماز، کافی است مقدار کمتر را بخواند (یعنی همان مقداری که یقین به قضا شدن آن دارد).
*- هرگاه بعد از وقت نماز بفهمد نمازی را که خوانده باطل بوده باید آن را قضا کند، مثل شخصی که بر اثر جهل به حکم شرعی، غسل را به نحوی انجام داده که شرعاً باطل است، بر وی قضای نمازهایی که در این حالت با حدث اکبر خوانده واجب است.
*- در نماز قضا ترتیب واجب نیست جز در میان قضای ظهر و عصر و مغرب و عشا از یک روز، همچنین دوره کردن نماز به معنای تکرار نماز برای احراز ترتیب لزومی ندارد، بنابراین کسی که قصد دارد نماز قضای یک‌سال را بخواند می‌تواند آنها را به ترتیب زیر به جا آورد: ابتدا مثلاً بیست بار نماز صبح، بعد بیست بار هر یک از نماز ظهر و عصر و سپس بیست بار هر یک از نماز مغرب و عشا و تا یک‌سال به همین صورت ادامه دهد، همانطور که می‌تواند با یکی از نمازها شروع کند و به ترتیبی که نمازهای پنجگانه‌ی یومیه را می‌خواند آن را ادامه دهد.
*- قضای نمازهایی واجب است که یقین به ترک یا باطل بودن آنها دارد، اما اگر شک یا گمان دارد بعضی از نمازهای گذشته را ترک کرده یا باطل خوانده واجب نیست که قضای آن را به جا آورد.
نیت نماز قضا چگونه است؟
نیت نماز قضا تفاوت چندانی با نماز ادا نمی‌کند. مثلاً برای نماز قضای صبح باید بگویید:
«دو رکعت نماز قضای صبح می‌خوانم قربة الی الله»
یا اگر قضای نماز آیات دارید می‌گویید:
«دو رکعت نماز قضای آیات می‌خوانم قربة الی الله»
نماز قضاء و احکام آن:
سؤال ۱: اگر نماز صبح قضا شود آيا قبل از بجا آوردن نماز ظهر، حتما بايد ابتدا نماز صبح خوانده شود، يا بعد هم مي شود خواند؟
جواب: بهتر آن است که قضاي نماز صبح، قبل از نماز ظهر همان روز خوانده شود و بعضي از فقها آن را واجب مي دانند. (ر.ک: توضيح المسائل ۱۲ مرجع، ج ۱، ص ۷۸۲، م ۱۳۸۴)
سؤال ۲: اگر انسان در تعيين نماز قضا شده دچار ترديد شود و نداند آن که قضا شده نماز صبح است يا ظهر تکليف چيست؟
جواب: اگر يقين به قضاي يکي از اين دو نماز دارد بايد يک نماز دو رکعتي و يک نماز چهار رکعتي بجاي آورد تا يقين به انجام تکليف پيدا کند. (ر.ک: توضيح المسائل ۱۲ مرجع، ج ۱، ص ۷۸۳، م ۱۳۸۵)
سؤال ۳: تعدادي نماز قضا داشته ام از سال ۷۹ تا سال ۸۰ نمازهاي قضايم را که بيشتر آنها نماز صبح بوده است را خوانده ام. آيا يک سال قضا کردن کافي است يا بايد بيشتر بخوانم؟
جواب: اگر يقين نداريد بيش از يک سال نماز صبح از شما قضا شده است، همين مقدار که خوانده ايد کافي است هر چند احتياط مستحب آن است که به مقداري بخوانيد که تعيين به برائت ذمه پيدا کنيد. (ر.ک: توضيح المسائل ۱۲ مرجع، ج ۱، ص ۷۸۱، م ۱۳۷۲)
سؤال ۴: آيا نماز قضا وقت معيني دارد؟
جواب: نماز قضا وقت معيني ندارد هر وقت حال شما براي خواندن نماز قضا مساعد بود آن را به جا آوريد. (ر.ک: توضيح المسائل ۱۲ مرجع، ج ۱، ص ۷۷۸، م ۱۳۷۵)
سؤال ۵: آيا در قضاي نمازها رعايت ترتيب لازم است؟
جواب: اگر ترتيب در قضاي نمازها را مي دانيد به نظر بعضي مراجع احتياط واجب رعايت ترتيب در قضاي نمازهاي يوميه است. و اگر ترتيب قضا شدن نماز را نمي دانيد مي توانيد از نماز صبح شروع نموده به تدريج بقيه را نيز بجاي آوريد. (ر.ک: توضيح المسائل ۱۲ مرجع، ج ۱، ص ۷۷۸، م ۱۳۷۵)
سؤال ۶: در مورد قضاي نماز و روزه که نمي داند متعلق به چه روزي است يا چه ماهي، نظر مقام معظم رهبري و آيت الله لنکراني را مي خواستم جويا شوم متشکرم.
جواب: آن مقداري از نماز و روزه هائي که يقين دارد بجا نياورده است قضا نمايد و به نظر مقام معظم رهبري رعايت ترتيب در نماز قضا لازم نيست مگر بين نماز ظهر و عصر يا نماز مغرب و عشا از يک روز يعني اگر قضاي نماز ظهر و عصر را مي خواهد بجا آورد اول نماز ظهر و سپس نماز عصر را بخواند و کفاره روزه هاي قضا شده را نيز بپردازد.
به نظر آيت الله لنکراني احتياط واجب، براي کسي که ترتيب قضا شدن نمازهاي خود را مي داند رعايت ترتيب در قضاء نمازهاي يوميه است. و اگر ترتيب قضا شدن آن را نمي داند رعايت ترتيب بين نماز ظهر و عصر و مغرب و عشاء از هر روز را بنمايد. (ر.ک: توضيح المسائل ۱۲ مرجع، ج ۱، ص ۷۷۸ و ص ۷۸۸)
سؤال ۷: کسي که چند سال نماز قضا بايد بجا آورد اگر نتواند آنها را به جاي آورد و فقط نماز يوميه خود را بخواند چه حکمي دارد؟
جواب: لازم است به تدريج نمازهاي قضاي خود را به جا آورد مثلا با هر نماز يک نماز قضائي هم بخواند يا آخر شب يک شبانه روز نماز قضائي بخواند. و اگر موفق به انجام آن در تمام عمر نشود لازم است وصيت کند تا ورثه برايش انجام دهند.
(ر.ک: توضيح المسائل ۱۲ مرجع، ج ۱، ص ۷۸۸، س ۵۴۷)
سؤال ۸: کسي که يک ماه نماز قضا دارد آيا مي تواند ابتدا تمام نماز قضاي صبح ۳۰ روز و بعد نماز ظهر و بعد نماز عصر و بعد مغرب و عشاء را بخواند؟
جواب: خواندن نماز قضا به نحو مذکور به نظر بسياري از فقها اشکالي ندارد. البته چنانچه مرجع تقليد خود را تعيين فرمائيد نظر ايشان نيز بيان خواهد شد. (ر.ک: توضيح المسائل ۱۲ مرجع، ج ۱، ص ۷۷۸، م ۱۳۷۵)
سؤال ۹: آيا نماز قضاي مسافر شکسته است؟ اگر به وطن خود رسيد چطور؟
جواب: نمازي که در سفر به صورت شکسته قضا شده است به همان صورت بايد بجا آورده شود هر چند در وطن آن را بجاي آورند و نماز قضاي تمام را به صورت کامل بايد خواند اگر چه بخواهيم در سفر بخوانيم. (ر.ک: استفتائات امام خميني (ره)، ج ۱، ص ۱۸۲، س۱۹۹)
سؤال ۱۰: در اداي نماز قضا چه قسمتهائي از نماز و اقامه را مي توان نخواند و نماز را خلاصه کرد؟
جواب: مي توانيد اقامه را نخوانيد و ذکرهاي مستحبي و قنوت را نگوئيد و به مقدار واجب اکتفا نمائيد.(ر.ک: مجمع المسائل آيه الله گلپايگاني، ج ۱، ص ۲۲۲، س ۵۶۶)
سؤال ۱۱: آيا اگر پدر و مادر نماز نمي خوانند ما مي توانيم هر وعده اي براي آنها بخوانيم ولي پدر هيچ مشکلي از جهت توانائي ندارد ولي مادر مريض است؟
جواب: تا شخص زنده است ديگري نمي تواند نماز قضاي او را به جا آورد و بر خودش واجب است که آنها را انجام دهد و مي دانيد که نماز در هيچ حالت از انسان ساقط نمي شود و مريض به هر نحو مي تواند بايد نمازهاي خود را بخواند. بلي بعد از مرگ پدر و مادر فرزند مي تواند قضاي نماز او را انجام دهد. (ر.ک: توضيح المسائل ۱۲ مرجع، ج ۱، ص ۷۸۵، م ۱۳۸۷)
سؤال ۱۲: آيا هر نماز قضائي را بايد درجاي خود مثلا صبح را در صبح و… بجا آورد؟
جواب: بجا آوردن قضاي نماز صبح در صبح و ظهر در ظهر لازم نيست بلکه در هر زمان مي توان نمازهاي قضا را بجا آورد. (ر.ک: استفتائات امام خميني (ره)، ج ۱، ص ۱۸۳، س ۲۰۵)
سؤال ۱۲: من دختري هستم که از دوازده سالگي نمازم را خوانده و روزه ام را گرفته ام درخصوص سالهائي که بايد تکليفم را انجام مي دادم توضيحات لازم را مبذول فرمائيد؟
جواب: قضاي نمازهائي که پس از تمام شدن نه سال قمري نخوانده ايد قضا نمائيد و روزها را هم اگر بر اثر ضعف و ناتواني نگرفته ايد قضا کنيد و براي هر روز آن ۷۵۰ گرم طعام (گندم، آرد، برنج و…) به فقير بپردازيد و اگر قدرت بر انجام آن داشته ايد و بر اثر بي توجهي روزه نگرفته ايد علاوه بر قضا براي هر روز ۶۰ مد طعام (۷۵۰ گرم گندم و…) به فقير بپردازيد.
روزه هاي قضا در ايام عادت ماهانه که تا رمضان ديگر نگرفته ايد علاوه بر قضا کفاره يک مد طعام هم دارد. نمازها و روزه هاي قضا را مي توانيد به تدريج به جا آوريد و خود را در زحمت نياندازيد. (ر.ک: توضيح المسائل ۱۲ مرجع، ج ۱، ص ۷۸۸)
